Đọc thêm về chuỗi bài viết: Làm Sao Để Nhận Lương Cao?
“Làm sao để nhận được lương cao!?” – Lập Trình Viên phải cải thiện gì để nhận được nhiều hơn khi đi làm? Kỹ năng nào cần có để được nhận lương cao?
“Vì một mình em code bằng 10 người ấy ạ!” – trích lời của một “nacker” chuyên đi “R.I.P” tài khoản Facebook.
Làm sao để trở thành một kỹ sư phần mềm/lập trình viên có công lực gấp mười lần hiện nay?
1. Đả Thông Tư Tưởng Và Nuôi Dưỡng Đam Mê Lập Trình
Ông bà ta có câu nói: “Tư tưởng không thông, vác bình không cũng nặng”.
Nhiều nghiên cứ chỉ ra rằng bạn sẽ làm việc hiệu quả nhất với các vấn đề mà bạn hứng thú. Nếu đang làm việc mà bạn cảm thấy không hứng thú, bạn sẽ rất dễ bị xao nhãng. Luôn hoài nghi bản thân và công việc cũng sẽ là gánh nặng đối với bạn.
Có một số cách để bạn có thể vượt qua được việc nghi ngờ bản thân và “thông não”:
- Nếu bạn còn là sinh viên, hãy tìm hiểu kỹ hơn về ngành nghề mà bạn đang theo đuổi. Bạn còn những lựa chọn nào khác? Nên làm gì là tốt nhất ở thời điểm hiện tại? Một khi đã xác định rõ việc mình cần phải làm, thì hãy hết lòng với nó. Hãy hỏi bạn bè, người thân, hỏi chính bản thân mình. Trả lời cho mình câu hỏi: “Bạn làm gì mà không thấy chán?”. Bạn sẽ ngộ ra nó.
- Nếu bạn đang đi làm, kinh nghiệm giúp mình vượt qua được đó là suy nghĩ một cách công bằng. Công ty tuyển chúng ta vào làm việc và trả lương sòng phẳng. Khi vẫn còn ngồi tại công ty thì bạn cần làm việc với thái độ chuyên nghiệp nhất có thể.
Suy nghĩ này đã giúp mình vượt qua được những lần không hài lòng với sếp hay đồng nghiệp. Thay vì ngồi trách than, nếu không thể gắn bó thì mình sẽ tìm công việc mới. Còn nếu đã quyết định ngồi lại thì mình sẽ vẫn cam kết với công việc của mình.
Ngoài ra, trong xã hội kết nối như ngày nay, không gì là bí mật. Bạn hãy hành xử để dù có ở bất cứ môi trường nào, thì mọi người vẫn nói về bạn như là một con người chuyên nghiệp. Điều này dĩ nhiên cũng ảnh hưởng rất nhiều đến tín nhiệm của mọi người xung quanh đối với bạn. Ngạc nhiên chưa? Chỉ cần thay đổi thái độ, kết quả làm việc lại tốt hơn và cảm thấy yêu công việc hơn. - Vấn đề của bạn là cảm xúc và bạn đang không điều khiển được nó? Tất cả đều chỉ là một trạng thái của tâm trí như buồn, vui, tức giận, thất vọng. Tin vui là, bạn có quyền lựa chọn trạng thái cảm xúc của mình và kiểm soát nó. Giống như đơn giản chỉ là bật công tắc chuyển từ buồn bực sang vui vẻ, lạc quan. Hoặc đơn giản nhất là đi ngủ 1 giấc, tỉnh dậy thì bạn sẽ thấy cân bằng hơn.
Nếu vẫn còn chưa tìm được niềm vui trong công việc cho mình, bạn cũng đừng lo lắng quá. Bạn có biết là niềm đam mê có thể xây dựng được không? Chỉ cần thời gian, làm quen nhiều với nó. Giống như tình yêu, bên nhau nhiều sẽ nảy sinh tình cảm. Đam mê lập trình cũng vậy! Bạn ngồi code ngày đêm, chắc chắn nó sẽ ngấm và bạn “yêu” lập trình từ lúc nào không hay.
Mẹ thường tâm sự rằng có nhiều lúc chán nghề giáo viên, lương không đủ trang trải chi phí cho gia đình. Việc trên trường, về nhà lại tiếp tục soạn giáo án, bận rộn cả ngày. Tuy nhiên, mẹ lại thay đổi suy nghĩ. Tập chấp nhận và nghĩ rằng vẫn còn nhiều điều thú vị.
Từ khi thay đổi suy nghĩ, mẹ mình lại thấy rất nhiều chuyện trước giờ không nhận thấy. Tìm thấy những cái hay từ các câu hỏi và câu trả lời của các em học sinh. Hay sự ngây thơ của các em sẽ luôn khiến cho tâm hồn của mình cũng trẻ theo. Cảm nhận được niềm vui khi thấy những thế hệ mình đào tạo trưởng thành nên người và thành công.
Mẹ mình đã theo nghề giáo mấy chục năm đến cả khi về hưu, mà vẫn có thể nuôi được 3 chị em mình học đại học và có công việc tốt. Mình đi làm ở Hàn Quốc. Chị mình thì vừa tốt nghiệp tiến sĩ ngành CNTT Đại Học Queensland và đang giảng dạy tại Úc.
Nhiều lúc khi câu trả lời còn chưa rõ, hãy tự tin tiến bước. Để rồi khi nhìn lại bạn sẽ thấy chặng đường mình đã đi thật thi vị. Cũng giống như bài diễn văn Connecting the dots của Steve Jobs. Nhiều việc nhìn tới mình không thể thấy được, nhưng khi nhìn lui lại mọi thứ đều thật kết nối với nhau.
2. Học Gõ Bàn Phím Như Hacker
Khi đã đả thông tư tưởng, bạn quyết định đi trên con đường này rồi. Bạn sẽ cần luyện tuyệt chiêu.
Tuyệt chiêu đầu của bạn cần có để có thể nâng công suất lên 10 lần? Là gõ bàn phím được 10 ngón, kể cả trong bóng tối.
Ngày xưa mình hay chơi các trò chơi đánh chữ mười ngón, sau một hồi cũng lên cơ. Tốc độ trung bình hiện tại của mình là 117 từ/phút và thỉnh thoảng vẫn tiếp tục luyện.
Ngày nay thì có vô vàn hướng dẫn và trò chơi để tập luyện kỹ năng đánh máy. Bạn có thể bắt đầu tại https://www.typingstudy.com/ và nâng cao ở https://play.typeracer.com/.
Có một sự tích vui ở công ty A như sau: “Ngày xửa ngày xưa, có team nọ không còn dự án để làm, ngồi nghiên cứu công nghệ mới. Và công nghệ đó là “gõ phím đua xe”. Sau vài tháng miệt mài gõ phím, cả team đều đạt cảnh giới của gõ 10 ngón. Dự án tiếp theo nhận được là do kỹ năng gõ 10 ngón thượng thừa làm lóa mắt khách hàng và nhận ra rằng cả nhóm này đều là thiên tài vì “tay nhanh hơn não”. Chính là game gõ phím ở link trên.
Ẩn Danh
:úc phỏng vấn các ứng viên mình thường cho bài test code thật trên máy. Chỉ cần nhìn cách các bạn thao tác máy tính là có thể nhìn ra bạn ấy có thực sự ghiền công nghệ hay không. Nên cẩn thận cảnh giác với những người tuyển dụng như mình nhé.
3. Tuyệt Chiêu Phím Tắt
Cũng liên quan đến bàn phím, tuyệt chiêu gắn rất chặt với một anh kỹ sư 10x, đó là kỹ năng sử dụng phím tắt.
Với những ai dùng hệ điều hành Windows có thể biết có một siêu hotkey là nút Windows. Chỉ cần nhấn 1 nút là mở ra ngay Start Menu để có thể truy xuất hay tìm kiếm chương trình rất nhanh.
Tiếp tục, thử tưởng tượng nếu bạn cần mở ra trình duyệt file, bạn sẽ làm gì? Bạn có thể bấm thu nhỏ lần lượt từng cửa sổ, rồi rê chuột vào My Computer, rồi nhấp đúp vào. Vậy bạn đã thử bấm tổ hợp phím Windows + E chưa, E là viết tắt của “Explorer” là trình duyệt file đó các bạn. Mở ra ngay trình duyệt file trong vòng 1 nốt nhạc.
Người dùng Mac cũng tương tự, nút Command + Space có thể popup ra Spotlight để tìm và truy xuất chương trình nhanh chóng.
Tuy nhiên, bạn có nghĩ hotkey chỉ dừng lại ở đó không? Theo mình, cái quan trọng hơn phím tắt là cái tư duy. Tư duy tối ưu hóa mọi thứ bạn làm. Nếu bạn là người như vậy, bạn sẽ thấy có một khao khát luôn luôn cháy bỏng để đi tìm phím tắt cho mọi thao tác trên máy tính. Khi dùng một phần mềm mới, việc đầu tiên của bạn sẽ là đi tìm tổ hợp phím tắt mà nó có hỗ trợ.
Ví dụ về danh sách phím tắt của Ubuntu, dĩ nhiên bạn có thể tùy chỉnh lại theo ý thích.
Câu hỏi cho ai dùng Ubuntu: nếu bạn cần mở terminal để đánh câu lệnh, bạn sẽ làm như thế nào?
Câu trả lời có thể là dư thừa, bởi mình nghĩ quan trọng ở tư duy của bạn. Chỉ cần đặt được câu hỏi, bạn đã có thể có câu trả lời trên google. Google là công cụ rất tuyệt vời cho mọi vấn đề, bạn có thể thử đánh phím tắt mở terminal ubuntu, hoặc tiếng Anh open terminal hotkey ubuntu.
Mặc dù không phải phím tắt, bạn đã bao giờ thử vào sheet.new chưa. Thử đi bạn nhé.
Rồi bạn sẽ thấy nữa, khi dùng Excel hay google sheet, rất nhiều cụm phím tắt làm bạn “trông pro” hơn nhiều.
Hãy thử chọn 5 ô liên tiếp trong google sheet, rồi bấm tổ hợp Ctrl Alt +. Bạn có thể nhanh chóng chèn ô/hàng/cột từ vị trí ô hiện tại mà không cần rê chuột đi đâu cả.
Bạn có thể thử với Ctrl Alt - để xóa.
Nội dung của phần này chính là tư duy. Nếu bạn có tư duy tốt thì bạn sẽ đặt câu hỏi và tối ưu hóa cho công việc của bạn.
Người lười là người hoàn thành công việc tối ưu nhất.
À muốn nữa không? Thử vào doc.new, slide.new để thấy sự kỳ diệu nghen.
4. Tập Trung Và Làm Việc Sâu
Đây là một bài mình đã talk ở team VeXeRe và ở BarCamp@SaiGon 2019.
Nếu đọc được sách tiếng Anh, mình khuyến khích các bạn đọc cuốn Deep work của Cal Newport. Cuốn sách nêu lên một số luận điểm rất hay và hợp lý phù hợp với xã hội hiện nay.
Làm việc sâu – deep work là khả năng làm việc tập trung vào một vấn đề trong nhiều giờ hay nhiều ngày liên tiếp, không bị gián đoạn.
The ability to perform deep work is becoming increasingly rare at exactly the same time it is becoming increasingly valuable in our economy – Deep work hypothesis of Cal New Port
Dịch nghĩa: khả năng làm việc sâu đang trở nên ngày càng hiếm và cũng đồng thời trở nên ngày càng có giá trị trong nền kinh tế ngày nay.
Nhiều công trình lớn trên thế giới như Thuyết tương đối của Einstein hay lời giải cho Định lý lớn Fermat bởi giáo sư người Anh là Andrew Wiles – sau hơn 350 năm không có lời giải. Luận điểm này dựa trên cơ sở rằng cuộc sống ngày nay đang vận động với tốc độ quá nhanh. Nhanh hơn ngày xưa gấp nhiều lần. Có vô vàn những cơ hội đồng thời những xao nhãng diễn ra xung quanh chúng ta.
SMS, email, điện thoại, ứng dụng chat, trang web, bộ phim và mối quan hệ làm chúng ta xao nhãng. Do thế giới đã trở nên quá phẳng, một phần từ sự viral quá lớn của mạng xã hội Facebook. Tất cả làm cho bạn dường như không thể tập trung vào một vấn đề liên tục trong thời gian dài. Trừ khi, bạn nhận ra điều đó. Bạn nhận thức được sự nghiêm trọng của sự thiếu tập trung và mong muốn cải thiện nó.
5. Công Cụ Tốt
Từ lịch sử nghìn năm nay, với công cụ tốt con người đã tạo ra năng suất vượt bậc. Bạn là lập trình viên? Hãy tìm cho mình bộ công cụ tốt nhất ở trên Internet đi!
Có rất nhiều loại công cụ tốt cho nhiều mục đích khác nhau:
- Với các bạn lập trình viên quen dùng Windows. Bạn có thể xem xét chuyển về dùng Linux – Ubuntu là một lựa chọn tốt. Với việc hỗ trợ tốt với các thao tác bằng bàn phím, hỗ trợ docker native, độ tương thích cao đối với rất nhiều framework open source. Có thể nói đây là môi trường rất tốt cho lập trình viên.
- Một tin vui khác cho các bạn không nỡ rời xa Windows. Cùng với bản cập nhật vào cuối tháng 4 này, Microsoft sẽ mang đến cho bạn rất nhiều cải tiến tuyệt vời.
Đáng chú ý là sự hỗ trợ chính thức cho môi trường Windows Subsystem for Linux thế hệ thứ 2. Hỗ trợ Linux native 100% dẫn đến việc bạn có thể chạy docker ngay bên trong WSL. Kèm theo đó rất nhiều tiện ích hỗ trợ cho công việc như đặt tên màn hình ảo để tiện gom nhóm các phần mềm theo công việc. Cái này rất quan trọng trong việc nâng cao sự tập trung và tăng hiệu suất khi chuyển qua lại giữa các chương trình. Mình đã thử cài bản Insider Preview về cài và test thử, mọi thứ rất tuyệt vời. - Đối với các bạn đang dùng máy Mac, tin vui cho các bạn là đó là một lựa chọn rất sáng suốt. HĐH MacOS vốn xuất thân từ gốc Unix nên các câu lệnh bash tương thích với Linux, rất tiện cho việc lập trình.
Đồng thời, Apple luôn nổi tiếng trau chuốt rất nhiều trong trải nghiệm người dùng. Do đó qua việc quan sát các bạn dùng MacOS, mình thấy đa phần khá ổn. Có nghiên cứu rằng những người dùng máy Mac có hiệu suất cao hơn các HĐH khác 30%. Vẫn có rất nhiều tuyệt chiêu để nâng hiệu suất hơn nữa. Một trong số đó bạn có thể tham khảo từ phần hướng dẫn setup cho HĐH Ubuntu. Các phần liên quan đến terminal, zsh, vì các phần mềm này chạy được trên MacOS.
6. Đặt Mục Tiêu và Quản Lý Thời Gian
Cách duy nhất mà sếp của bạn đánh giá là qua các mục tiêu và khả năng đạt được hay vượt các mục tiêu đó.
Để nhắc nhỏ sếp trả lương gấp 10 cho bạn, cách tốt nhất là bạn hãy chứng tỏ mình có thể đạt được các mục tiêu đầy tham vọng. Có bao nhiêu lần bạn buông một câu kiểu như Mình quyết tâm học Anh Văn hay Mình quyết tâm từ nay sẽ chạy bộ mỗi sáng.
Các mục tiêu vô thưởng vô phạt là một trong những lý do rất lớn khiến cho bạn không thể đạt được mục tiêu. Vì mục tiêu không rõ ràng và cũng như không có bất cứ động lực nào rõ ràng để hoàn thành nó.
Mình tham gia nhiều khóa học và đọc nhiều sách về chủ đề này. Cuốn tâm đắc nhất và là cuốn gối đầu giường của mình là cuốn 7 thói quen của người thành đạt của tác giả Stephen Covey.
Tuy nhiên, bạn có thể giúp mình trước hết bằng việc thử đi trả lời các câu hỏi sau:
- Đâu là 3 lý do lớn nhất khiến mình trì hoãn không chịu đặt mục tiêu?
- Đâu là 3 lý do lớn nhất khiến mình thất bại trong việc hoàn thành mục tiêu?
- Nếu chỉ chọn một mục tiêu có thể đạt được trong năm 2020, mục tiêu đó là gì?
7. Lối Sống Cân Bằng
Bạn là lập trình viên? Bạn biết rõ máy vi tính sẽ không thể đạt được hiệu suất cao nhất nếu CPU trở nên quá nóng và luôn trong tình trạng chạy 100% công suất.
Do đó bạn cần luôn nhìn nhận lại cuộc sống của chính mình, có gì mất cân bằng không? Lưu ý, việc mất cân bằng và việc dành quá nhiều thời gian cho công việc không hẳn là liên quan với nhau. Nếu bạn làm mà cảm thấy như không làm, làm mà cảm thấy vẫn như đang chơi thì tinh thần vẫn hoàn toàn thoải mái và hiệu suất vẫn cao.
Vậy làm sao để có thể có được lối sống cân bằng đó?
Cách đây hơn 5 năm, mình đã rất may có cơ duyên được tiếp xúc với một phương pháp mà dạo gần đây đang ngày càng được quan tâm rộng rãi, đó là thiền. Không như suy nghĩ của nhiều bạn, thiền có thể không liên quan đến tôn giáo nào cả. Có một phương pháp gọi là thiền chú ý hay thiền chánh niệm, tiếng anh gọi là mindfulness meditation và nó đơn giản đến nỗi bất kỳ ai cũng có thể tập được.
Thiền được định nghĩa là khi một người tập trung toàn bộ cảm xúc, cảm giác và suy nghĩ của mình vào một sự vật, sự việc và không có bất cứ phán xét gì tại một thời điểm nhất định trong hiện tại. Chỉ với 5 phút mỗi ngày, ngồi yên không suy nghĩ hoặc đơn giản là theo dõi nhịp thở vào ra, bạn đã có thể bước vào con đường thiền định để ổn định tâm trí và tạo sự tập tập trung tối đa cho mọi vấn đề hóc búa.
Ngoài nâng cao hiệu suất tập trung, thiền còn có tác dụng khác. Nói nôm na là trong bạn có hai thành phần quan trọng nhất là cơ thể và tâm hồn. Xưa giờ bạn đã rất thiên vị khi chỉ suốt ngày chăm sóc cho thân thể, tập gym, chạy bộ mà không bao giờ để ý đến tâm hồn của mình. Lẽ dĩ nhiên cái gì mất cân bằng đều sẽ không tốt. Và thiền chính là cách để cho bộ não tạm thời nghỉ ngơi một cách toàn diện.
Dưới đây là một câu chuyện Ông vua và 4 bà vợ rất sâu sắc, bạn có thể xem và cảm nhận:
Bộ môn này thật ra có cả trăm điều vi diệu khác và tôi hứa sẽ truyền tải đến với các bạn ở các bài viết sau. Phương Tây đã nghiên cứu rất nhiều về các phương pháp làm sao để thành công, như giao tiếp thành công, quản lý thời gian thành công, quản lý cảm xúc thành công.
Tuy nhiên, điều đáng chú ý là tất cả phương pháp đó đều đúng, nhưng hoàn toàn không dễ để thực hiện. Và không may là sự khác biệt lại nằm ở phần thực hiện những nguyên tắc ấy. Gần đây hơn, có nhiều nghiên cứu của khoa học phương Tây dành cho thiền, họ đã khám phá ra vô vàn điều thú vị xung quanh, mà có thể rút gọn lại một ý là nếu bạn tập thiền thường xuyên, bạn có thể làm được những điều mà đáng lẽ bạn nên làm để thành công, một cách đều đặn và thường xuyên.
Thế đấy, vượt qua 7 cấp độ này, bạn sẽ không còn nhận ra mình nữa đâu. Thế giới quan thay đổi, bạn thành công, lương cao, công việc tốt. Làm sao để nhận được lương cao không còn ngoài tầm tay của bạn.
Nam Còi chia sẻ lại chuỗi bài viết “Sếp Nhớ Trả Lương Em Gấp 10 Nha” của tác giả Long Lương – https://learn2code.dev/. Với sự thay đổi nội dung theo hướng tích cực và dễ đọc hơn, hy vọng các bạn sẽ có cái nhìn nhiều chiều về công việc sẽ và đang làm.
Đại từ nhân xưng “Mình” trong bài viết dựa trên quan điểm của tác giả Long Lương. Nam Còi đã xin phép tác giả thông qua tin nhắn và mong rằng anh ấy không phiền lòng. Kiến thức là miễn phí, nên được chia sẻ và lan tỏa.
Nguyễn Hải Nam
